Cogmed werkgeheugentraining – bij problemen in de executieve functies

In juni 2017 ontving ik het certificaat ‘Cogmed coach’. Om de Cogmed training te mogen geven moet je een officiële opleiding hebben gedaan. Ik vond dit een goede aanvulling voor de doelgroep waar ik mee werk.

Waarom een Cogmed training?

De Cogmed training is een training in het werkgeheugen. Echter blijkt het werkgeheugen een belangrijke spil in het kunnen aanleren van verschillende executieve functies. Het heeft samenhang met aandacht en concentratie, plannen en organiseren en zo nog meer executieve functies.

Het werkgeheugen is belangrijk omdat het een mentale werkplek biedt waarin we informatie kunnen vasthouden, terwijl we tegelijkertijd ook bezig zijn met andere relevante zaken. Het vermogen om dit te doen is van cruciaal belang bij vele leeractiviteiten in de klas. Kinderen moeten vaak informatie opslaan terwijl ze bezig zijn met een lastige taak. De informatie die onthouden moet worden is bijvoorbeeld de zin die ze later willen opschrijven, terwijl ze proberen om de losse woorden te spellen. Het kan ook gaan om een lijst opdrachten die de leraar heeft gegeven, om de taak stapsgewijs uit te voeren. Kinderen met een zwak werkgeheugen zullen moeite hebben met dit soort bezigheden, gewoonweg omdat ze niet voldoende informatie in hun hoofd kunnen opslaan om de hele taak af te maken. In deze situaties raakt hun werkgeheugen overbelast. Het verlies van cruciale informatie uit het werkgeheugen zorgt er dan voor dat ze veel dingen vergeten: opdrachten die ze proberen uit te voeren, details van wat ze aan het doen zijn, op welk punt ze zitten in een ingewikkelde opdracht en zo voort. Omdat kinderen met een zwak werkgeheugen vaak in veel verschillende bezigheden falen door die overbelasting van het werkgeheugen is het mogelijk dat ze moeite hebben met het behalen van normale leercurves of de leercurve die je op basis van hun intelligentie zou verwachten.

Eigenschappen van kinderen met een slecht werkgeheugen

Cogmed kan bij zowel kinderen (vanaf 5 jaar) als volwassenen worden ingezet. Bij kinderen zijn de oefeningen verwerkt in een computergame. Volwassenen werken ook op de computer, maar de taken bevatten minder spel.

Kenmerkend voor kinderen met een slecht werkgeheugen is dat ze:

• Snel afgeleid zijn en concentratieproblemen ervaren
• Moeite hebben met het starten en/of afmaken van dingen
• Instructies niet onthouden en/of opvolgen
• Vaak niet opletten
• Veel zitten te dromen
• Steeds om hulp vragen
• Opdrachten vergeten
• Druk en onrustig zijn
• Moeite hebben met gestructureerd werken
• Slecht kunnen plannen, vooruit denken en geen goed tijdsbesef hebben
• Moeite hebben met het onderdrukken van impulsen
• Moeite hebben met luisteren naar anderen en het op een gepaste wijze reageren
• Leerproblemen hebben, zoals moeite met begrijpend lezen/rekenen
• De diagnose ADHD of ADD (met of zonder medicatie) hebben

Waarom ik het een hele goede training vindt voor hoogbegaafden:
– Hoogbegaafde mensen denken vaker vanuit inzicht en logisch beredeneren. Ze denken minder vanuit geheugen en automatisering. Ze doen dus weinig op de automatische piloot. Ze zijn hierdoor vaak creatief en kunnen makkelijker verschillende stukken informatie aan elkaar koppelen. Ze zijn door hun bewuste denken ook minder sterk in het automatiseren van kennis. De automatische piloot gaat niet aan en ze maken er weinig gebruik van. In ons onderwijs wordt er echter veel gewerkt met het inslijten en onthouden van informatie. Door Cogmed wordt dit getraind.
– De training helpt bij het stimuleren van de groei mindset in tegenstelling tot de vaste mindset. Veel kinderen hebben de neiging te laten zien wat ze kunnen en minder te zien dat leren een proces is van fouten maken. De Cogmedtraining biedt opdrachten aan die constant op het randje van je kunnen liggen. Je maakt dus meer fouten dan dat het je lukt om aan de opdracht te voldoen. En dát is leren. Hoe langer je traint hoe meer zichtbaar de uiteindelijk groei is in de curves. En dat is fijne feedback.
– Focus en taakgerichtheid kan heel goed verbeterd worden met Cogmed.
– Vaak hebben deze kinderen niet goed leren plannen en organiseren en weten ze ook niet goed hoe zichzelf te motiveren door te zetten. Dit zijn allemaal vaardigheden die bij het doorlopen van de training naar boven komen. Niet als een lesje theorie, maar ze ondervinden het.
– Het Cogmed programma biedt alleen maar oefeningen die tegen je frustratiegrens aanzitten. Je kunt het net niet en door door te zetten kun je verder komen. Dit is heel goed voor kinderen die dit niet gewend zijn. Als alles meestal makkelijk gaat kun je faalangst ontwikkelen bij taken die eigenlijk voor jouw niveau zijn. Met dit programma leer je hier onder begeleiding mee omgaan.

Hoe gaat het in zijn werk?

Wanneer uit de intake of na psychologisch onderzoek blijkt dat een Cogmed training behulpzaam kan zijn, wordt er een start gemaakt.
Het programma duurt 5 weken lang en kan thuis worden gevolgd. U of uw kind traint dagelijks zelf achter de computer. Het is een intensieve training, waarbij in het geval van een kindertraining (25 min per dag) de ouder er steeds bij zit. Coachingssessies zijn telefonisch en via de mail.
Het programma ziet er als volgt uit:
• Begingesprek. Na aanmelding vindt er, voorafgaand aan de training, een face to face gesprek plaats met ouders waarbij de klachten besproken worden en nog eens goed gekeken wordt of uw kind baat bij de behandeling kan hebben. Het gesprek wordt aangevuld met vragenlijsten en eventueel één of meerdere onderzoeken.
• Startsessie. In deze face to face sessie wordt het programma geoefend en zullen er afspraken gemaakt worden over de trainingstijden en de contactmomenten.
• Training van 5 weken. Elke week worden de trainingsresultaten met u besproken in een (telefonische) coachsessie.
• Afronding en vervolg. 5 weken nadat de training is afgelopen wordt met u de behandeling geëvalueerd middels een gesprek en vragenlijsten. U krijgt een rapportage van de behandeling. Uw kind kan vervolgens nog 100minisessies doen om de resultaten vast te houden.
• Follow-up. Vijf of zes maanden na de training wordt er (telefonisch) contact met u opgenomen en wordt er gevraagd naar het effect van de behandeling op langere termijn.

Ook voor volwassenen

Ook voor volwassenen is er een trainingsprogramma. Herkent u zich in de onderstaande beschrijving?

  • Moeilijkheden met het onthouden van lange instructies of een opeenvolging van instructies.
  • Moeilijk concentreren op werk als ik niet extreem gemotiveerd ben.
  • Als er iets mis gaat bij het werk ben ik snel van slag.
  • Ik ben erg veeleisend – zo veeleisend dat alles veel tijd kost.
  • Ik ben vaak aan het dagdromen tijdens het werk.
  • Ik heb problemen met het beginnen van een taak.
  • Ik heb problemen met het onthouden van een geschreven tekst en moet het een paar keer opnieuw lezen voordat ik het begrijp.
  • Ik heb moeilijkheden met het oplossen van rekenopgaven waarbij het nodig is om veel informatie te onthouden.
  • Ik heb problemen met het volgen van een gesprek of verhaal.
  • Ik heb moeite met het plannen en organiseren van mijn werk, bijvoorbeeld in welke volgorde bepaalde taken gedaan zouden moeten worden en hoeveel tijd nodig is om de taken te volbrengen.
  • Ik heb moeite met het organiseren van het dagelijks leven, zoals het meenemen van het juiste materiaal naar huis, afmaken van activiteiten en vervolgens weer meenemen naar werk.
  • Ik ben snel afgeleid.
  • Ik heb geen goed inschattingsvermogen qua tijd, bijvoorbeeld het niet goed begrijpen hoe lang een uur is, of moeilijkheden met op tijd komen.
  • Ik heb moeite om tijdens vergadering de concentratie op te blijven brengen.
  • Ik raak regelmatig dingen kwijt of weet niet meer goed waar spullen opgeborgen zijn.
  • Ik vergeet regelmatig wat ik ook al weer kwam doen in een bepaalde kamer van het huis.

Het programma voor volwassenen bestaat uit 5 trainingsweken van 5 dagen. Per dag ongeveer 1 uur trainen.

Kosten

De kosten van een Cogmed training zijn €890,00 per persoon. Deze kosten bestaan uit de licentie van het account (bijna de helft van de kosten), de interpretatie, coaching en verslaglegging. In sommige gevallen is een gedeeltelijke vergoeding mogelijk, bijvoorbeeld wanneer er sprake lijkt van een DSM V-diagnose bij uw kind. Dan is een verwijzing van de huisarts noodzakelijk. Kosten die altijd blijven staan zijn 400 euro licentiekosten om een account voor u te verkrijgen en aan te maken. In het geval het op vergoeding kan, krijgt u de overige 490 euro dus vergoed.
Bij volwassenen hangt het van uw polis af hoeveel uw vergoed krijgt en is er ook een verwijzing van de huisarts nodig. Ook hier blijven de 400 euro kosten staan.

Wetenschappelijk onderbouwd

Bij 8 van de 10 gebruikers is duidelijke verbetering zichtbaar

Bij 80% van de gebruikers die de volledige training hebben doorlopen is duidelijke verbetering zichtbaar wat betreft het concentratie- en redeneervermogen. Ook ouders en leraren zien bij de kinderen verbeteringen in het dagelijks leven: op het vlak van het de sociale vaardigheden, het nemen van initiatieven en dingen kunnen onthouden. Taken als bijvoorbeeld huiswerk worden meer zelfstandig gedaan. Een jaar na de training geven 79% van de ouders aan dat de verbeteringen als gevolg van de training stand hebben gehouden, of zelfs nog sterker zijn ontwikkeld.

Het specifieke trainingsprogramma is wetenschappelijk onderbouwd door verschillende onderzoeken die gepubliceerd zijn in vooraanstaande wetenschappelijke vakbladen.
Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeuginterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Alleen interventies die de strenge toetsing van de Erkenningscommissie hebben doorstaan worden opgenomen in deze databank. Cogmed is de enige werkgeheugentraining die deze toetsing heeft doorstaan.

Voor het maken van een afspraak, kijk bij Contact en afspraken maken

Executieve functies
Individuele therapie