Bij de samenstelling van de thema’s vind ik het belangrijk dat het leeft bij de doelgroep. Met andere woorden: ik vind het belangrijk dat de kinderen van Knappe Koppies de deur uitgaan met een voldaan gevoel. Het liefst een mix van iets nieuws hebben geleerd, leuk contact met leeftijdgenoten hebben gemaakt, samen hebben gewerkt maar ook hun eigen kant op zijn gegaan, creatief de dingen hebben verwerkt en processen binnen zichzelf zijn tegengekomen in relatie tot de materie of de andere groepsleden.
Meestal sluiten we de bijeenkomst af en hebben we het gevoel dat dit bij de kinderen is bereikt. Echt alle factoren? Ja, meestal eigenlijk wel. Het bruist, we hebben lol en leren uit ervaring.
We zien dus gedurende die bijeenkomsten goed wat de kinderen eruit halen. Volgens mij ligt dat ook in lijn met wat ouders eruit willen halen.
Soms, bij een thema heb ik het gevoel dat het wel mooi op papier stond, maar dat er in de uitvoering minder in beweging kwam bij de kinderen.
Afgelopen zaterdag was dat het thema ‘Willen en moeten’. Meerdere ouders werden hier erg enthousiast van en vonden het goed dat dit werd behandeld. Even terug naar de vraag: wat komen de kinderen halen die naar KK komen? Als je het aan ze zou vragen dan is dat: ‘dino’s!’ of ‘ik wil uitvinder worden’, of ‘ik word later arts en wil alles leren over menselijk lichaam’, ‘het heelal is zo leuk!’.
De kinderen zelf worden dus heel blij van een bijeenkomst die de titel ‘Vulkanen’ draagt, maar minder blij als ze horen dat de bijeenkomst over ‘willen en moeten’ gaat. Ze komen er dus al met een ander gevoel heen. En daardoor ik/wij ook. Het voelt dan een beetje alsof het thema voor de ouders is bedacht en minder voor de kinderen. Want eigenlijk denk ik: we komen deze thema’s toch wel tegen. Het iets niet willen, het boos voelen, de (faal)angst, het oplossen van een conflict onderling en noem maar op. We komen het in real life tegen door met elkaar bezig te zijn. We dealen ermee en leren uit ervaring. Maar ja, soms net dat duwtje extra: de helpende gedachte aanleren, het aanvoelen van iets door een expliciete opdracht, de theorie bij het gevoel, is dat dan niet heel helpend om wel te doen?
Ja ik denk het wel, maar dan liever geïntegreerd in een thema dat aanspreekt. Waar de kinderen enthousiast van worden, want zo leren ze dubbel zo hard.
Een mooi voorbeeld vind ik de bijeenkomst over groeimindset. Duidelijk dat dit een thema gericht was op persoonlijke groei. We goten dit in een jasje waarbij Pipi Langkous en het ontwerpen van een vliegtuig centraal stond. We bekeken een fragment van Pipi die van puin een vliegtuig wist te maken, geloofde in zichzelf en zocht naar oplossingen. De mindset-trap werd met de kinderen gedeeld en daarna de creatief uitdagende opdracht. De kinderen hadden er erg veel zin in. Mooie processen: in de weer met elkaar en het materiaal. Ook bleven ze lijn houden met de groeimindset, doordat ze tijdens het werken uitdagingen tegenkwamen waarbij we konden denken als Pipi en de mindsettrap konden gebruiken.
Dit werkt goed, het bruist en ze leren uit ervaring. Vorige week ook, toen we het over milieuvervuiling hadden en een milieuvriendelijke stad ontwierpen. Reken maar dat je dan ook nog een boel andere thema’s raakt tijdens het samenwerken. Want wie neemt de leiding en hoe los je het op als jij bomen op dat stuk wilde maken terwijl een ander daar een kasteel in gedachte had? En dat was niet eens het hoofddoel van de bijeenkomst, want dat was het out of the box denken en het leren over wat de natuur vervuilt en wat juist goede ontwikkelingen zijn.

Enfin, wat ik bedoel te zeggen is: we denken eraan om de thema’s in principe allemaal te laten aanspreken bij onze doelgroep: de kinderen zelf. Smaken verschillen natuurlijk, maar dat we de concrete thema’s houden. Zoals ‘sterren en planeten’ en ‘dino’s’ en ‘vulkanen’ etc. Om even het laatste voorbeeld te nemen: we kunnen bij vulkanen gemakkelijk een bruggetje maken naar boosheid. En bij ‘ontdekkingsreizigers’ bijvoorbeeld die ene mooie oefening doen die we toen bij het voor de kinderen vrij abstracte thema ‘opkomen voor jezelf’ deden. Waarbij we ze met gekleurde matten lieten aanvoelen hoeveel ruimte iemand inneemt en hoe je grenzen kan aangeven.
Zelf word ik veel blijer van dat idee.
Natuurlijk werk ik in mijn dagelijks praktijk met kinderen aan hun boosheid, impulsiviteit, piekergedachten etc. In individuele therapie werken we daar heel doelgericht aan en dat werkt goed. In een groep als KK raak je deze doelen ook. Voor een deel vanzelf door wat er gebeurt in een groep en voor een deel door binnen het thema bruggetjes naar het psychologische te maken. Dat doen de kinderen trouwens ook vaak uit hunzelf. Ze ‘halen’ dan op dat moment wat ze willen ‘halen’ door dingen te delen of vragen te stellen.

Ik vind het een mooi proces om te zoeken naar dat wat het beste werkt in deze groep, voor deze kinderen. En het leek mij goed dat te delen. Ik ben graag open en ik sta ook open voor input. Verandering en aanpassing zijn, vind ik, een van de belangrijkste processen voor groei.
Niet dat ik denk dat er een megaverandering nodig is. Het merendeel van de bijeenkomsten noemen wij een succes. Voornamelijk wel de meer concrete bijeenkomsten.

Tot zover het inkijkje in het algemene proces. Nu dan over de bijeenkomst. Wat deden we?
We lazen over wat ‘verantwoordelijkheid nemen’ is. Dat je iets uit jezelf doet, zonder dat iemand je het hoeft te vragen. Bijvoorbeeld dat je de hond uitlaat, speelgoed opruimt etc. De kinderen snapten het concept en ook het bruggetje naar dingen moeten maar niet willen. Soms moet je iets en heb je geen zin om dat te doen.
In de 8-9 groep lieten we ze dingen bedenken die ze soms niet willen maar wel moeten. Dit mochten ze voor zichzelf opschrijven. Het koste wat om de kinderen te bereiken, die vooral erg lekker in interactie met elkaar bezig willen zijn. Ze delen dezelfde humor en een onderwerp als dit zorgde voor grapjes als: ‘Ik moet poepen en dat wil ik dan niet’. Toch kreeg iedereen wat op papier. Sommige kinderen een hele lijst. Om bij de kinderen het kwartje te laten vallen dat je het zelf van moeten naar willen overgaan helpend is introduceerden we een opdracht. Een stripverhaal maken waarbij de hoofdpersoon iets moet maar niet wil en dan toch een manier vindt, een reden voor zichzelf waarom hij het toch gaat willen. Zoeken naar het nut dus, een omslagpunt.

Sommige kinderen, ook bij de 6-7 jarigen werkten dit fijn uit. Bijvoorbeeld de gedachte dat je met de konijnen mag spelen als ze eenmaal eten hebben, dus dat je ze maar beter snel eten kunt geven. En de gedachte dat je je kamer maar beter steeds een beetje kunt opruimen in plaats van elke dag nieuwe troep maken, want dan heb je nog veel meer op te ruimen. Andere kinderen zochten het erg in het beloningsproces. De vaders en moeders in de strip beloofden dan een ijsje of iets anders lekkers waardoor de kinderen het tóch wilden doen. Deze gedachten hebben we uitgedaagd: zou dat ook echt zo gaan bij jou thuis? De meeste kinderen moesten dan toegeven van niet. Maar voor sommige was het echt nog een stapje te lastig om iets binnen zichzelf te vinden dat maakte dat je het dan toch wilde doen. Onder begeleiding ging dit zoeken beter, maar met alle prikkels erbij van de andere kinderen was het best even zoeken.
Het ontlopen van ruzie kan natuurlijk ook een reden zijn. Je kunt het maar beter snel doen, want als er ruzie ontstaat ben je nog meer tijd kwijt aan iets naars.
De vraag waarom je iets eigenlijk moet, is er eentje die de kinderen ook thuis gesteld kan worden. Kun je een reden bedenken waarom je het dan toch zou willen? Waarom is het handig om toch wel te leren rekenen? Voor het overgaan op school, jazeker, maar ook omdat je later in de winkel iets wil kunnen kopen.
De 6-7-jarigen kregen vooraf aan de strip de opdracht om in groepjes uit te beelden hoe iemand iets moest maar niet wilde. De andere kinderen konden raden wat er uitgebeeld werd. Dit waren voorbeelden van dingen die ze zelf vaak niet wilden.

Het liep, maar het was trekken en duwen. En dat maakte dat wij weer wat dieper gingen nadenken over hoe ook deze processen beter zouden kunnen landen. En dat heeft u hierboven mogen lezen 🙂